COLO-COLO: «O Χιλιανός αυτόχθονας που πολέμησε τους Ισπανούς αποικιοκράτες»…

Αμερική. Μια ολόκληρη ήπειρος πνιγμένη στο αίμα, στις καταπατήσεις, στις εξοντώσεις, στο θάνατο και με κοινό γνώμονα στα πέρατα των αιώνων, την προσπάθεια αρπαγής της… ανεξερεύνητης και «πλούσιας» γης της από τους «λευκούς» (σ.σ. Ισπανούς και Πορτογάλους). Οι αυτόχθονες κάθε περιοχής, αντιμετωπίστηκαν σαν ενοχλητικά έντομα και στην πλειοψηφία τους εξαλείφθηκαν, αλλά στην ιστορία έμειναν χαραγμένες προσωπικότητες που αντιστάθηκαν στους κατακτητές, στους αποικιοκράτες, στους δυνάστες…

Μια τέτοια περίπτωση είναι και ο επόμενος σταθμός της ενότητας «ΤΟ ΣΗΜΑ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ» του «giornalista.gr», που ταξιδεύει στην μακρινή Χιλή και σας παρουσιάζει την μεγαλύτερη ομάδα της χώρας, την περίφημη Κόλο-Κόλο!!!

Ο αυτόχθονας Κολοκόλο, η φυλή «Μαπούτσε», οι Ισπανοί αποικιοκράτες, ένας πόλεμος (σ.σ. Πόλεμος του Αράουκο), η Χιλή και ένας οραματιστής (σ.σ. David Arellano) που πέθανε εν ώρα αγώνα (!) σε μια ιστορία με φοβερό ενδιαφέρον που αξίζει και με το παραπάνω να διαβάσετε…

ΜΑΠΟΥΤΣΕ: Μια φυλή που δεν λύγισε από τους Ίνκας και τους Ισπανούς…
Πρόκειται για μια ιθαγενής φυλή που κατοικεί σε περιοχές της κεντρικής και νότιας Χιλής, της νοτιοδυτικής Αργεντινής, συμπεριλαμβανομένου και σημεία της σημερινής Παταγονίας. Οι ίδιοι
αποκαλούνται «Μαπούτσε», ενώ ίσως τους έχετε ακούσει και με την ονομασία «Αραουκάνοι» την οποία τους έδωσαν οι Ισπανοί άποικοι τον 16ο αιώνα…
Στην ιστορία τους οι «Μαπούτσε» ξεχώρισαν για την πολεμική τους ικανότητας και στην προκολομβιανή περίοδο ήταν πολλές οι φορές που αντιμετώπισαν με επιτυχία τους Ίνκας, οι οποίοι προερχόμενοι από τον βορρά, απέτυχαν με αλλεπάλληλες προσπάθειες να κατακτήσουν την γη τους. Το ίδιο συνέβη και τον 16ο αιώνα, όταν οι Ισπανοί κονκισταδόροι, προσπάθησαν και αυτοί ανεπιτυχώς να τους υποτάξουν (!) Το 1553 αποτυχημένες ισπανικές επιθέσεις κατέληξαν στο θάνατο του Πέδρο ντε Βαλδίβια και στην καταστροφή πολλών βασικών αποικιακών οικισμών.

Οι Μαπούτσε άντεξαν στον πόλεμο του Αραούκο, αντιστάθηκαν στους Ισπανούς και παρέμειναν ανεξάρτητοι ως το 1883, οπότε και έγιναν τμήμα του κράτους της Χιλής, με την οποία βρίσκονται μόνιμα σε ρήξη, για την διανομή της γης τους. Στην χειρότερη στιγμή της ιστορίας τους, κατά την 17ετή (1973-1990) περίοδο της δικτατορίας του Αουγούστο Πινοσέτ δέχτηκαν μαζικές διώξεις εναντίον τους και ανελέητο κυνηγητό από την χούντα, με τον Πινοσέτ να τους χαρακτηρίζει ««κομμουνιστικό καρκίνο» ο οποίος έπρεπε να εξοντωθεί (!)

ΚΟΛΟΚΟΛΟ: Ένας θαρραλέος αρχηγός -σαν άγρια γάτα- που δεν εγκατέλειπε ποτέ την μάχη (!)
Είναι η… καρδιά της ομάδας, το όνομα της, το έμβλημα της. Ο Κολοκόλο, είναι ένας αυτόχθονας Χιλιανός, αρχηγός της φυλής των Μαπούτσε που ονομάστηκε «colocolo» (όνομα ενός είδους άγριας γάτας), ο οποίος όπως λέγετε δεν εγκατέλειπε ποτέ την μάχη. Έμεινε στην ιστορία για τις μαχητικές αλλά και τις ρητορικές του ικανότητες. Η σοφία του οδήγησε την φυλή του στον πολυετή πόλεμο του Αραούκο, τον 16ο αιώνα, εναντίον των Ισπανών αποικιοκρατών, αφού από την δική του πειθώ, μείωσε τις εσωτερικές αντιπαλότητες της φυλής ώστε να πάει στον πόλεμο ενωμένη. Λέγετε ότι όταν μιλούσε στα συμβούλια της φυλής, το έκανε πάντα φορώντας ένας μακρύ πόντσο και κρατώντας ένα ραβδί κανέλας στα χέρια του, σύμβολο της εξουσίας του. Έχουν γραφτεί πολλά ποιήματα γύρω από τον μύθο του, ενώ υπάρχει ένας θρύλος που αναφέρει ότι ήταν  πρωταθλητής στο «palín», ένα παραδοσιακό παιχνίδι των Μαπούτσε, όμοιο με το χόκει επί χόρτου, όπου δυο ομάδες αγωνίζονται για μια μικρή υφασμάτινη μπάλα. Στο διήγημα «La ARAUCANA» του Don Alonso de Ercilla, ο Κολοκόλο παραλληλίζεται με τον Νέστορα της Ηλιάδας, (σ.σ. Ο Όμηρος παρουσιάζει τον βασιλιά της Πύλου ως σοφό και συνετό γέροντα, που οι συμβουλές του ακούγονται με σεβασμό από όλους τους Αχαιούς) και του οποίου το όνομα αποτελεί είναι τιμητικός τίτλος για τον γηραιότερο από τους παρευρισκόμενους σε επιστημονικούς κύκλους, θέλοντας έτσι να συνδέσει την αξία του Κολοκόλο για τους Μαπούτσε.

Η φυλή των mapuche παίζει το παραδοσιακό τους “palín”, στο οποίο ο θρύλος λέει ότι ο Κολοκόλο ήταν πρωταθλητής…

4 Απριλίου 1925-19 Απριλίου 1925: Ο «επαναστάτης» David Arellano και η γέννηση της Κόλο-Κόλο…
Ταξιδεύουμε 96 χρόνια πριν στο Σαντιάγο της Χιλής. Βρισκόμαστε κατά την διάρκεια της συνέλευσης της ομάδας CSD Magallanes, όπου ο David Arellano, ένας από τους καλύτερους ποδοσφαιριστές στην ιστορία της Χιλής, μαζί με ένα γκρουπ παικτών, ζητούν από την διοίκηση της ομάδας περισσότερες ευκαιρίες στους νέους ποδοσφαιριστές και να γίνει η λειτουργία του συλλόγου πιο επαγγελματική. Μέσα στις απαιτήσεις, περιλαμβάνονταν κανονικός μισθός και καλύτερα κριτήρια στον καταρτισμό της 11αδας, που τότε οριζόταν από την χρηματική αξία των παικτών και όχι βάση ποδοσφαιρικών ικανοτήτων. Το συμβούλιο ψήφισε αρνητικά, ενώ ζήτησε να πραγματοποιηθεί ψηφοφορία για εκλογή νέου αρχηγού στην ομάδα προκαλώντας την οργή του Arellano. Τότε αυτός γύρισε στον αδερφό του Francisco και στον Juan Quiñones και είπε μια φράση που έμελλε να μείνει στην ιστορία: «Πάμε Quiñones, ας αφήσουμε τους γέρους να παίξουν» (μτφ. Vámonos Quiñones, que jueguen los viejos). Αμέσως σηκώθηκαν από τις θέσεις τους και τον ακολούθησαν ακόμη 10 παίκτες. Τα αδέρφια Rubén και Nicolás Arroyo, ο Rubén Sepulveda, ο Luis Mancilla, ο Clemente Acuña, ο Luis Contreras, ο Salvador Torres, ο Togo Bascuñan, ο Armando Stavelot και ο Guillermo Cáceres, αποτέλεσαν τους «επαναστάτες», που αποχώρησαν και μετέβησαν στο μπαρ «Quitauelve» της οδού Calle El Panteón 1125 για να συζητήσουν την περίπτωση να μεταγραφούν ή ακόμη και να δημιουργήσουν μια νέα ομάδα. Τελικά αποφασίστηκε οι παίκτες να δημιουργήσουν την δική τους ομάδα. Μετά από μια σειρά συναντήσεων που ξεκίνησαν To βράδυ της 12ης απριλίου στο σπίτι του Arellano, φτάσαμε στις 19 απριλίου, όταν και η ομάδα  Πολλά ονόματα έπεσαν στο τραπέζι όπως «Independiente», «O’Higgins» ή «Arturo Prat» μεταξύ άλλων. Τελικά ο Luis Contreras πρότεινε το όνομα του αρχηγού Colo-Colo , που θα αντικατόπτριζε την αληθινή Χιλιανή ψυχή και το οποίο ομόφωνα αποδέχτηκαν οι υπόλοιποι «επαναστάτες».

Εκείνη την μέρα, στις 19/4/1925, ο Juan Quiñones πρότεινε και την εμφάνιση που θα έπρεπε να φοράει η νέα ομάδα. Λευκή μπλούζα που θα αντιπροσώπευε την αγνότητα, μαύρα σορτς ως σύμβολο σοβαρότητας και μαύρες κάλτσες με μια λευκή γραμμή, ως φόρο τιμής στους ναύτες του Χιλιανού ναυτικού. Τέλος μαύρα παπούτσια με μια κόκκινη γραμμή, όπως πρότεινε ο David Arellano. Και κάπως έτσι… εγένετο η Κόλο-Κόλο!

H… δημιουργία των «αόρατων» και ο… θάνατος του Arellano!!!
Η ομάδα ξεκίνησε αμέσως φιλικά και το 1926 πήρε μέρος στο «Μετροπόλιταν πρωτάθλημα της Τιμής» όπου ανακηρύχθηκε πρωταθλήτρια πετυχαίνοντας μόνο νίκες, κερδίζοντας το ψευδώνυμο «οι αόρατοι», ενώ έδωσε και το πρώτο της διεθνές ματς! Το επόμενο έτος (1927), η Κόλο-Κόλο έγινε η πρώτη Χιλιανή ομάδα στην ιστορία που ταξίδεψε στην Ευρώπη (!) για φιλικές αναμετρήσεις σε Ισπανία και Πορτογαλία. Η τουρνέ αυτή διήρκεσε 7 μήνες, με την ομάδα του Σαντιάγο να δίνει 42 αγώνες, με απολογισμό 25 νίκες, 3 ισοπαλίες και 13 ήττες, με ομάδες -εκτός των τοπικών-, από το Εκουαδόρ, την Κούβα και το Μεξικό.
Στις 2 Μαΐου 1927, η Κόλο–Κόλο βρίσκεται στην Ισπανία και δίνει 2 παιχνίδια επίδειξης με την Real Unión Deportiva (σ.σ. πρόγονο της σημερινής Ρεάλ Βαγιαδολίδ), η οποία αποτελεί εκείνη την εποχή την τοπική πρωταθλήτρια στο Βαγιαδολίδ και τις περιοχές της Καστίλης και Λεόν. Εκεί έμελλε να γραφτεί μια σελίδα που θα χάραζε την πορεία της λατινοαμερικάνικης ομάδας μετέπειτα και θα την ακολουθεί αιωνίως, όντας συνυφασμένη με τον ίδιο τον σύλλογο…

Τα παιχνίδι λαμβάνουν χώρα στην αρένα ταυρομαχιών της πόλης και οι Χιλιανοί ξεχωρίζουν με τον αριστερό εξτρέμ τους David Arellano Moraga να εντυπωσιάζει το πλήθος, ανοίγοντας το σκορ στο πρώτο ματς, που η Κόλο-Κόλο επικράτησε με 6-2 των Ιβήρων, ενώ δεν σκόπευε να αγωνιστεί στο δεύτερο ματς, αφού υπέφερε από ένα χτύπημα στον αστράγαλο. Οι συμπαίκτες του όμως τον πίεσαν να αγωνιστεί οδηγώντας στον αγωνιστικό χώρο την ομάδα που ο ίδιος άλλωστε ίδρυσε. Όμως κανείς δεν υπολόγισε τον πληγωμένο εγωισμό των Ισπανών για την ήττα την προηγούμενη μέρα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να αντιμετωπίσουν με μεγαλύτερη σκληρότητα του Χιλιανούς. Μάλιστα προηγήθηκαν με τους Perico San Miguel και «Pipi» Pombo, για να έρθει το τελικό 3-3. Σε μια φάση του αγώνα, ο David Hornia, πήδηξε για να διεκδικήσει μια κεφαλιά και έπεσε με τα γόνατα στην κοιλιά του αντιπάλου του, προκαλώντας του τέτοιο πόνο που αναγκάστηκε να αποχωρήσει από το γήπεδο, στα χέρια των συμπαικτών του. Ο Arellano που υπέφερε από ομφαλική κήλη, για να παίξει στα παιχνίδια φορούσε ένα προστατευτικό το οποίο όμως δεν πήρε μαζί του στο γήπεδο την δεύτερη μέρα, αφού δεν επρόκειτο να αγωνιστεί (!) με αποτέλεσμα το χτύπημα του Hornia να αποβεί μοιραίο προκαλώντας περιτονίτιδα που δεν μπορούσε κανείς γιατρός να αντιμετωπίσει. 24 ώρες μετά το ατύχημα, στις 6:45μ.μ., το απόγευμα της 3ης Μάη, ο David Arellano Moraga, ο κορυφαίος σταρ του Χιλιανού ποδοσφαίρου, έπαψε να υπάρχει, μόλις στα 26 του χρόνια!!!

* (Η φοβερή ιστορία του πρώτου Χιλιανού σταρ του ποδοσφαίρου και ο θάνατος του στο γήπεδο θα είναι σε λίγες μέρες στο www.giornalista.gr σε ένα ξεχωριστό αφιέρωμα)

Η… γιγάντωση των «θρηνούντων»!
Παρά το τραγικό αυτό συμβάν και την τρομερή επιρροή του θανάτου του Arellano στις ζωές όλων, η Κόλο–Κόλο προχώρησε μπροστά και έγραψε την πορεία της, κατακτώντας το τοπικό πρωτάθλημα και τις 3 χρονιές που ακολούθησαν (1928, 1929, 1930), συνεχίζοντας την… συλλογή τροπαίων τα επόμενα χρόνια, σε εθνικό επίπεδο, με αποτέλεσμα να γίνει η πιο επιτυχημένη Χιλιανή ομάδα, έχοντας κατακτήσει 32 πρωταθλήματα, 12 Κύπελλα Χιλής και 2 Σούπερ Καπ. Έχει σαν κορυφαίες στιγμές την κατάκτηση του Κόπα Λιμπερταδόρες το 1991 και δύο διεθνών τίτλων το 1992, του Ρεκόπα Σουδαμερικάνα και του Κόπα Ιντεραμερικάνα. Μάλιστα το 2007, η Κόλο-Κόλο συμπεριλήφθηκε στις 30 καλύτερες ομάδες του κόσμου όλων των εποχών από τη Διεθνή Ομοσπονδία Ιστορίας και Στατιστικής του Ποδοσφαίρου (IFFHS), η οποία το 2009, χαρακτήρισε τους «μελανόλευκους» ως την κορυφαία ομάδα της Χιλής για τον 20ο αιώνα και ανάμεσα στις 20 κορυφαίες ομάδες της Νοτίου Αμερικής.

Το 1991, η Κόλο-Κόλο κατέκτησε το Copa Libertadores…

Αριστερές «κούπες» εν καιρό… χούντας
Φτάνοντας προς το τέλος, έχει αξία να σταματήσουμε ακριβώς στην μέση τη ιστορία, πριν 50 χρόνια, το 1973, όταν ο Augusto Pinochet, με στρατιωτικό πραξικόπημα θα πάρει την στην εξουσία της χώρας. Για 17 χρόνια η Χιλή έζησε ένα από τα χειρότερα διαστήματα της ιστορία της, με τον δικτάτορα να δολοφονεί χιλιάδες αντιφρονούντων, ενώ ακόμη περισσότερες χιλιάδες είναι αυτοί που βασανίστηκαν, εξορίστηκαν ή… εξαφανίστηκαν. Οι Μαπούτσε βρέθηκαν στο στόχαστρο του Πινοσέτ, και χαρακτηρίστηκαν ως «κομμουνιστικός καρκίνος» που έπρεπε να εξαλειφθεί. Ακόμα και σήμερα, δεν αναγνωρίζονται επίσημα στο σύνταγμα της Χιλής. Το παράδοξο στην συγκεκριμένη ιστορία, είναι ότι το διάστημα της χούντας, η Κόλο–Κόλο κατέκτησε 5 πρωταθλήματα και 5 Κύπελλα Χιλής (!), έχοντας ως σταρ εκείνης της εποχής, τον επιθετικό Carlos Caszely, έναν δηλωμένο αριστερό και πολέμιο της δικτατορίας. Και επειδή στην περίπτωση που εξετάζουμε, η ιστορία μοιάζει με μια αρχαία τραγωδία, η δημοκρατία αποκαταστάθηκε το 1990 και το 1991 η Κόλο-Κόλο κατέκτησε το Copa Libertadores, σαν ένα “άτυπο” εορτασμό της ελευθερίας και της αντίστασης στον δικτάτορα.

ΤΟ ΣΗΜΑ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ…
Όλα τα παραπάνω ήταν η ιστορία πίσω από το σήμα της Κόλο-Κόλο. Το σήμα με την τεράστια σημασιολογία, που σαν κεντρική φιγούρα έχει τον Χιλιανό ιθαγενή, συνώνυμο της αντίστασης, της σοφίας και της αυταπάρνησης που οδήγησε τους Μαπούτσε στον πολυετή Πόλεμο εναντίον των Ισπανών αποικιοκρατών τον 16ο αιώνα… Η φιγούρα μέσα στην μπλε ασπίδα και την κόκκινη γραμμή με τα λευκά γράμματα, τιμή στα εθνικά χρώματα της Χιλής και η μαύρη οριζόντια γραμμή πένθους πάνω από το σήμα, ωδή στον David Arellano, τον άνθρωπο που «γέννησε» τον τεράστιο αυτό σύλλογο, που αν δεν υπήρχε, η Κόλο-Κόλο δεν θα είχε καν δημιουργηθεί…
Πλέον είναι όλα ευδιάκριτα, αλλά ας δούμε την εξέλιξη του εμβλήματος από το 1925 μέχρι σήμερα… Βεβαίως πίσω στο 1925, δεν υπήρχε η ικανότητα δημιουργίας σήματος με πρόσωπα κ.ο.κ, οπότε είναι φυσιολογικό το πρώτο έμβλημα της Κόλο-Κόλο να είναι μια λευκή ασπίδα, όπου μέσα γράφονταν το όνομα της ομάδας με διαγώνιο τρόπο με λευκά γράμματα σε κόκκινη γραμμή.
Την δεκαετία του 1930, η ασπίδα έγινε μπλε και τα χρώματα παρέπεμπαν στα Εθνικά χρώματα της Χιλής. Η Κόλο-Κόλο, με μπλε-κόκκινο και λευκό στο σήμα ήταν και επίσημα… «τρικολόρε».
Το 1937 μετά την κατάκτηση του πρωταθλήματος, κάτω από το διαγώνιο όνομα ενσωματώθηκαν τα γράμματα «FC» ώστε να ολοκληρωθεί το «Colo-Colo Football Club» με το πάνω μέρος της ασπίδας να αλλάζει.
Η επόμενη αλλαγή έρχεται 10 χρόνια μετά, με την έκδοση του 1937 να εκσυγχρονίζεται και τις τετραγωνικές γραμμές που αντικαθιστούν τις καμπύλες.
Φτάνουμε στην δεκαετία του 1950, όπου ο Αυτόχθονας αρχηγός των Μαπούτσε εμφανίζεται στο σήμα, με το όνομα να μπαίνει πλέον οριζόντια στο κάτω μέρος της ασπίδας. Γύρω στο 1973 έρχεται πάλι μια αλλαγή, με το πρόσωπο του Κολοκόλο να σκουραίνει στο δέρμα, με πιο ενισχυμένα ζυγωματικά και έναν χρόνο μετά (1974), προστίθεται στο σήμα το πένθος για τον Arellano (σ.σ. μέχρι τότε ήταν στο μανίκι) πάνω από την ασπίδα που παραμένει μέχρι σήμερα.
Μετά την κατάκτηση του Copa Libertadores (1991), το σήμα άλλαξε ξανά το 1992, με το μπλε φόντο της ασπίδας να γίνεται λευκό και το περίγραμμα της από λευκό να αλλάζει σε μαύρο!
Και φτάσαμε στο τέλος. Το μπλε στο φόντο της ασπίδας επέστρεψε, το πρόσωπο του Κολοκόλο επίσης εξελίχθηκε και το αστέρι της κατάκτησης του κορυφαίου τίτλου της Λατινικής Αμερικής, μπήκε πάνω από την γραμμή του πένθους των Χιλιανών… Αυτό παραμένει μέχρι και σήμερα.

Αγάπη στα όρια της… τρέλας
Πριν λίγο καιρό, η ομάδα του Σαντιάγο που δεν έχει υποβιβαστεί ποτέ στα 96χρόνια ιστορία της, βρέθηκε μπροστά στο φάσμα του να πέσει κατηγορία και οι οπαδοί της προχώρησαν σε μια κίνηση που προκάλεσε παγκόσμια αίσθηση, όταν απείλησαν ξεκάθαρα τους παίκτες και τα μέλη του συλλόγου σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί η παραμονή. Κρέμασαν πανό έξω από το γήπεδο με το απίστευτο «Ή κερδίζετε, ή θα πεθάνετε» (!) προκαλώντας τρόμο. Λίγες ώρες μετά, οι παίκτες της στον τελικό των play out, παίζοντας σαν… καμικάζι, επικράτησαν 1-0 (19’ Σολάρι) της Ουνιβερσιτάδ Κονσεπσιόν και εξασφάλισαν την παραμονή.

Μια ομάδα σύμβολο αντίστασης, αναμφισβήτητων αξιών, με βαριά ιστορία που γεννήθηκε από τα πιο αγνά όνειρα νέων παιδιών για εξέλιξη, για δημιουργία, για αξιοκρατία, που βίωσε το θάνατο και τις χειρότερες στιγμές εν τη γενέσει της και που σαν τον άνθρωπο στο έμβλημα της, η Κόλο-Κόλο δεν σταμάτησε ποτέ να μάχεται, δεν εγκατάλειψε ποτέ τους αγώνες της. Σαν τον ινδιάνο Μαπούτσε, ο σύλλογος του Σαντιάγο συνεχίζει να εξελίσσεται και να γιγαντώνεται, όπως ο ίδιος ο αρχηγός της φυλής κατάφερε να πετύχει για τους Χιλιανούς ιθαγενείς, όπως σίγουρα θα ονειρευόταν ο David Arellano όταν πριν σχεδόν έναν αιώνα δημιουργούσε την ομάδα που έμελλε να γίνει η κορυφαία της Χιλής…