Χριστούγεννα και Boxing Day: Παράδοση… βρετανική
Είναι Χριστούγεννα. Τα πάντα είναι λαμπερά και στολισμένα. Στο οικογενειακό τραπέζι οι συζητήσεις δίνουν και παίρνουν. Πολιτική, επικαιρότητα, κοινωνικά θέματα και φυσικά… μπάλα! Τη στιγμή εκείνη από μία άκρη του τραπεζιού λίγο πιο πέρα ακούγεται κάτι για Boxing Day. Μα φυσικά! Αγγλικό ποδόσφαιρο. Πρέμιερ Λιγκ! Αύριο έχει παιχνίδια. Και τι παιχνίδια…
Στην Αγγλία η περίοδος τον γιορτών, εκτός από κάλαντα, γαλοπούλα και… μουσική έχει ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ! Μία παράδοση πολλών δεκαετιών η οποία φέτος απειλήθηκε όσο ποτέ άλλοτε από την πανδημία του κορωνοϊού, η οποία ταλανίζει τις περισσότερες ομάδες της κορυφαίας κατηγορίας του αγγλικού ποδοσφαίρου. Με 3 πλήρεις αγωνιστικές να διεξάγονται μεταξύ 26ης Δεκεμβρίου και 3ης Ιανουαρίου, οι φίλοι του αθλήματος παγκοσμίως πέρασαν την εορταστική περίοδο παρακολουθώντας πλούσιο θέαμα.
Ήταν όμως πάντα έτσι; Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή κι ας ταξιδέψουμε με τη μαγική… «ΧΡΟΝΟΜΗΧΑΝΗ» του Giornalista στο παρελθόν!
Το επαγγελματικό ποδόσφαιρο στον κυκεώνα της βρετανικής ιστορίας αποτελεί σχετικά «πρόσφατη» εφεύρεση. Η πρώτη ποδοσφαιρική ομοσπονδία, η FA δημιουργήθηκε επίσημα μόλις το 1863, οι εορταστικοί αγώνες όμως στο νησί εντοπίζονται ακόμα πιο πίσω.
Παραλλαγές του παιχνιδιού που ήταν γνωστές ως «μεσαιωνικό ποδόσφαιρο» (medieval football) ή «ποδόσφαιρο του λαού/του όχλου» (mob football), βρίσκουμε από το μακρινό 1170. Τα παιχνίδια παίζονταν συχνά τα Χριστούγεννα και το Πάσχα, ενώ μερικά από αυτά παίζονται ακόμα και σήμερα, όπως το παιχνίδι “Ba”, το οποίο ομολογουμένως δεν θυμίζει και τόσο ποδόσφαιρο…
Δείτε και μόνοι σας στο βίντεο παρακάτω:
Οι θρησκευτικές και οι επίσημες αργίες αποτελούν για πολλούς αιώνες αφορμή για ενασχόληση με το ποδόσφαιρο, ενώ υπήρχε και μια εποχή που οι κορυφαίες ομάδες έπαιζαν σχεδόν κάθε μέρα την περίοδο των Χριστουγέννων.
Κατά την Βικτωριανή εποχή, την περίοδο, δηλαδή, εκείνη που στο νησί βασίλευε η Βασίλισσα Βικτωρία (1837-1901), διεξάγονταν αγώνες ποδοσφαίρου ανήμερα των Χριστουγέννων, καθώς η εργατική τάξη είχε ρεπό λόγω της ημέρας, ενώ παράλληλα διοργανώνονταν και πολλές δημόσιες εορταστικές εκδηλώσεις, σύμφωνα με τον Ουαλό διακεκριμένο ιστορικό, Μάρτιν Τζόουνς. Μερικές χρονιές, μάλιστα, γίνονταν ποδοσφαιρικά παιχνίδια και την Boxing Day, κάτι το οποίο σημαίνει πως οι ομάδες αγωνίζονταν δύο φορές σε ισάριθμες ημέρες. Για πολλούς εργαζόμενος, ίσως αυτή να ήταν και η μόνη ευκαιρία μέσα στη χρονιά να προλάβουν κάποιο παιχνίδι!
Οι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι «εκμεταλλεύονταν» τις επίσημες αργίες με σκοπό να «τραβήξουν» όλο και μεγαλύτερα πλήθη στα γήπεδα, για να παρακολουθήσουν τους αγώνες τους. Στη Βικτωριανή και Εδουαρδιανή εποχή που την διαδέχθηκε (1901-1914), τα παιχνίδια διοργανώνονταν συχνά, εκτός από τα Χριστούγεννα και σε άλλες αργίες, όπως τη Μεγάλη Παρασκευή και τη Δευτέρα του Πάσχα, με μερικούς συλλόγους να παίζουν έως και τρία παιχνίδια σε τέσσερις ημέρες.
Τραγιάσκες, παλτά και… ποδόσφαιρο στη λάσπη! Οπαδοί στο Πόρτσμουθ, κάποια Χριστούγεννα των αρχών του 20ου αιώνα
Τώρα και τότε…
Σήμερα, η θαλπωρή της ζεστασιάς του σπιτιού και του οικογενειακού τραπεζιού είναι ο ακρογωνιαίος λίθος των Χριστουγέννων, αλλά εκείνα τα χρόνια οι άνθρωποι προτιμούσαν να βγαίνουν από τα σπίτια για να γιορτάσουν.
Τότε, για την εργατική τάξη, της οποίας τα σπίτια ήταν συχνά μικρά και… άβολα, μια μέρα χωρίς δουλειά ήταν λόγος να βγουν στους δρόμους να γιορτάσουν και να μην μείνουν σπίτι.
Μεταξύ Α’ και Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, την ημέρα των Χριστουγέννων, λάμβαναν χώρα σε όλη τη Βρετανία αθλητικές, καθώς και άλλες εκδηλώσεις, όπως: παντομίμα, κινηματογραφικές προβολές, τελετουργίες και συγκεντρώσεις.
Ιστορίες από το παρελθόν των Χριστουγέννων και της Boxing Day με τη μαγική χρονομηχανή…
Το πρώτο ματς της Boxing Day
Ποδοσφαιρικά παιχνίδια την 26η Δεκεμβρίου παίζονταν ανέκαθεν στην Αγγλία. Στα μέσα του 19ου αιώνα, αλλά και πριν από αυτά, επειδή δεν υπήρχαν αρκετές ομάδες, τα παιχνίδια ήταν εντελώς ανεπίσημα και οι δύο ομάδες χωρίζονταν με βάση το αλφάβητο σε ορισμένες περιπτώσεις. Εάν το όνομα κάποιου ξεκινούσε με ένα από τα γράμματα στο πρώτο μισό του αγγλικού αλφαβήτου πήγαινε στην μία ομάδα, εάν όχι αγωνιζόταν με την άλλη. Έχουν καταγραφεί μάλιστα και παιχνίδια μεταξύ παντρεμένων και ανύπαντρων, ένα φαινόμενο που στα μέσα του 20ου αιώνα το βλέπουμε και στην Ελλάδα.
Η Σέφιλντ, έχοντας ιδρυθεί τον Οκτώβριο του 1857, αποτελεί μία από τις αρχαιότερες ομάδες ποδοσφαίρου στη Βρετανία. Αυτό από μόνο του, φυσικά δυσκόλεψε το παιχνίδι ενάντια σε άλλες ομάδες, οι οποίες απλά… δεν υπήρχαν! Στα πρώτα χρόνια της Σέφιλντ, οι αγώνες ποδοσφαίρου οργανώνονταν με τον τρόπο που αναφέρθηκε πιο πάνω (παντρεμένοι-ανύπαντροι κλπ.). Ένας άλλος τρόπος διαχωρισμού των ομάδων ήταν ο εξής: επαγγελματίες παίκτες εναντίον εργατών!
Ο πρώτος αγώνας του συλλόγου ήρθε τον Δεκέμβριο του 1858, ενάντια στο 84ο Τάγμα. Το περίεργο ήταν πως το ματς δεν διεξήχθη σε κάποιο «πρωτόγονο» -έστω- γήπεδο ποδοσφαίρου, αλλά στο χαλίκι της πλατείας Μπάρακ, του Χίλσμπορο. Για την ιστορία, τη νίκη πήρε η Σέφιλντ.
Tο πρώτο επίσημο παιχνίδι της Boxing Day, το οποίο για πολλούς θεωρείται και το πρώτο επίσημο ματς ποδοσφαίρου στην ιστορία μεταξύ ποδοσφαιρικών σωματείων, ήρθε μόλις δύο χρόνια αργότερα την 26η του Δεκέμβρη του 1860. Σε αυτό η Σέφιλντ ήρθε αντιμέτωπη με τη νεοϊδρυθείσα -τότε- Χάλαμ. Για την ιστορία το παλαιότερο κλαμπ στον κόσμο πήρε τη νίκη 2-0. Το παιχνίδι έλαβε χώρα στο γήπεδο της Χάλαμ, το Σαντιγκέιτ Ρόουντ, το οποίο “έχοντας ανοίξει τις πύλες του” το 1804, κατέχει το Ρεκόρ Γκίνες για το παλαιότερο γήπεδο στον κόσμο!
Γκολ, γκολ, κι άλλα ΓΚΟΛ!
Αν έπρεπε να αναφερθεί κανείς σε μία και μόνο Boxing Day, στην πιο εντυπωσιακή, στην πιο… “αστραφτερή”, σίγουρα δε θα ήταν άλλη από αυτή του 1963. 157 τέρματα στα 39 επαγγελματικά παιχνίδια που διεξήχθησαν την 26η του Δεκέμβρη εκείνης της χρονιάς!!! Τα 66 σημειώθηκαν στην Α’ κατηγορία, ενώ τα 11 από αυτά σημειώθηκαν σε ένα παιχνίδι!
Thursday 26th December 1963 – A’ Division (Old)
Blackpool 1-5 Chelsea
Burnley 6-1 Manchester United
Fulham 10-1 Ipswich Town
Leicester City 2-0 Everton
Liverpool 6-1 Stoke City
Nottingham Forest 3-3 Sheffield United
Sheffield Wednesday 3-0 Bolton Wanderers
West Bromwich Albion 4-4 Tottenham Hotspur
West Ham United 2-8 Blackburn Rovers
Wolverhampton Wanderers 3-3 Aston Villa
Η Φούλαμ υποδέχτηκε την Ίπσουιτς την οποία φιλοδώρησε με 10 γκολ έναντι του ενός που κατάφεραν να πετύχουν οι φιλοξενούμενοι… Περισσότεροι από 19 χιλιάδες τυχεροί φίλαθλοι βρέθηκαν τότε στο Κρέιβεν Κότατζ. Αξιοσημείωτα ήταν και τα σκορ σε άλλα παιχνίδια. Το 8-2 της Μπλάκμπερν επί της Γουέστ Χαμ, το 6-1 της Λίβερπουλ με τη Στόουκ, αλλά και η ισοπαλία 4-4 μεταξύ Γουέστ Μπρομ και Τότεναμ.
Thursday 26th December 1963 – B’ Division (Old)
Newcastle 2-0 Huddersfield
Norwich 3-2 Swindon
Northampton 1-3 Rotherham
Grimsby 1-1 Leyton Orient
Middlesbrough 3-0 Derby
Southampton 1-2 Plymouth
Man City 8-1 Scunthorpe
Swansea 1-2 Charlton
Cardiff 0-4 Preston
Leeds 1-1 Sunderland
Thursday 26th December 1963 – C’ Division (Old)
Hull 3-1 Mansfield
Port Vale 1-0 Bristol R
Wrexham 2-3 Shrewsbury
Southend 2-1 Crystal Palace
Colchester 2-1 Reading
Oldham 2-0 Notts Co
Crewe 0-0 Peterborough
Millwall 3-0 Luton
Watford 5-3 Walsall
Barnsley 1-1 Coventry
Thursday 26th December 1963 – D’ Division
Lincoln 3 – 0 Bradford PA
Workington 2 – 2 Carlisle
Tranmere 1-1 Barrow
Aldershot 2-0 Newport C (old)
Brighton 1-2 Exeter
Southport 3-0 Doncaster
Chesterfield 0-3 Gillingham
Hartlepool 2-0 Chester
Oxford 1-0 Torquay
Last Christmas!
Το 1959, μόνο ένας αγώνας της μεγάλης κατηγορίας του αγγλικού ποδοσφαίρου έλαβε χώρα την ημέρα των Χριστουγέννων. Είχε οριστεί η Μπλάκμπερν να αντιμετωπίσει την τοπική αντίπαλο Μπλάκπουλ την οποία και υπέταξε με 1-0. Την επόμενη ημέρα, την Boxing Day, δηλαδή, οι δύο ομάδες έπαιξαν μεταξύ τους το… αντίστροφο παιχνίδι με τη Μπλάκπουλ να επικρατεί με το ίδιο σκορ.
Η αναμέτρηση που πραγματοποιήθηκε ανήμερα των Χριστουγέννων, παρέμεινε ο τελευταίος αγώνας πρωταθλήματος που διεξήχθη στις 25 Δεκεμβρίου για 6 χρόνια, έως ότου οι δύο ομάδες συναντήθηκαν ξανά στο Μπλούμφιλντ Ρόουντ το 1965. Με την έδρα της Μπλάκπουλ να απέχει μόνο 35 λεπτά από τα σπίτια τους 20.851 φίλοι της Μπλάκμπερν αποχωρίστηκαν για λίγο τα δώρα τους και τις… γαλοπούλες για να παρακολουθήσουν το θέαμα και να υποστηρίξουν την αγαπημένη τους ομάδα.
Ένα ξέσπασμα πολιομυελίτιδας στο Μπλάκμπερν το καλοκαίρι του 1965 επηρέασε την έναρξη των ποδοσφαιρικών «υποχρεώσεων» του συλλόγου. Μέχρι τα Χριστούγεννα, βρίσκονταν σε μία από τις δύο θέσεις του υποβιβασμού. Μπλάκπουλ και Μπλάκμπερν συναντήθηκαν για μία τελευταία φορά την ημέρα των Χριστουγέννων, με το τελικό σκορ να είναι 4-2.
57 χρόνια μετά, εκείνο το Μπλάκπουλ-Μπλάκμπερν παραμένει το τελευταίο παιχνίδι στην Αγγλία που πραγματοποιήθηκε την ημέρα των Χριστουγέννων, με την 25η Δεκεμβρίου να θεωρείται ιερή με… διαφορετική έννοια.
Το «πνεύμα» των Χριστουγέννων του παρελθόντος
Με το πέρασμα των χρόνων, κατά τη διάρκεια του οποίου το βιοτικό επίπεδο βελτιώθηκε και τα τρόφιμα, τα δώρα και τα στολίδια έγιναν πιο προσιτά στην ευρεία μάζα του βρετανικού πληθυσμού, η δημοτικότητα των χριστουγεννιάτικων ποδοσφαιρικών εκδηλώσεων μειώθηκε. Το επίκεντρο της γιορτής, είχε γίνει πλέον το σπίτι!
Το ποδόσφαιρο είναι «παρόν» μόνο στην Boxing Day (26/12), καθώς η ημέρα των Χριστουγέννων προσανατολίζεται περισσότερο στην οικογένεια και -το πιο σημαντικό- τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς περιορίζουν σημαντικά τη λειτουργία τους, γεγονός που αποτρέπει τους φιλάθλους από το να ακολουθήσουν την αγαπημένη τους ομάδας στα εκτός έδρας παιχνίδια.
Είναι, λοιπόν, εύκολα αντιληπτό πως το ποδόσφαιρο ως κοινωνικό φαινόμενο και όχι μόνο ως άθλημα, κατορθώνει πάντα να προσαρμόζεται στις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, χωρίς -φυσικά- να αλλοιώνει το νόημα της ύπαρξης του και τον σκοπό που επιτελεί. Το ποδόσφαιρο ήταν, είναι και θα είναι πάντα εκεί, ακόμα κι όταν οι καταστάσεις δεν το επιτρέπουν. Θα είναι εκεί για τους ανθρώπους, για την κοινωνία. Πολλές φορές θα… κάνει «θόρυβο» κι άλλες θα περνάει στο παρασκήνιο, όπως συνέβη με την περίπτωση των Χριστουγέννων.
