Πελέ: Το ποδόσφαιρο έχασε τον «βασιλιά» του, όμως η κληρονομιά του θα μείνει για πάντα!
Στον απόηχο της είδησης του θανάτου ενός εκ των κορυφαίων παικτών που πάτησαν στα ποδοσφαιρικά γήπεδα παγκοσμίως, δεν γινόταν να μην αποτίσουμε φόρο τιμής στον «βασιλιά» του αθλήματος, τον Πελέ. Εξάλλου δεν είναι μυστικό πως ήταν ο άνθρωπος που αποτέλεσε ορόσημο για την φουρνιά των επόμενων “μάγων” της χώρας του και όχι μόνο. Το παρόν άρθρο συνιστά μια προσπάθεια για να θυμηθούμε κάποια πράγματα για τον ποδοσφαιρικό ήρωα των παλαιότερων (κυρίως) γενιών, όπως και για την ποδοσφαιρική «εποποιία» της οποίας ήταν πρωταγωνιστής.
Λίγα λόγια για την ζωή του
Στις 23 Οκτωβρίου του 1940 στο Τρες Κορασόες, μια πόλη αρκετά μακριά (συγκεκριμένα 300 χιλιόμετρα) από την πρωτεύουσα της Βραζιλίας το Ρίο Ντε Τζανέιρο, ο Έντσον Αράντες ντο Νασιμέντο ή αλλιώς Πελέ, επρόκειτο να γεννηθεί για να «εκπέμψει» την λάμψη του στον ποδοσφαιρικό κόσμο. Αν και ο Πελέ ήταν γέννημα θρέμμα του ποδοσφαίρου, καθώς και ο πατέρας του ήταν επαγγελματίας ποδοσφαιριστής, έζησε φτωχικά παιδικά χρόνια.
Ένας γρήγορος τραυματισμός μόλις στα 23, ανάγκασε τον πατέρα του να μείνει εκτός για μεγάλο χρονικό διάστημα και όταν γύρισε στην αγωνιστική δράση, έπαιζε στις μικρές κατηγορίες της Βραζιλίας. Η ζωή τα έφερε έτσι, ώστε να μετακομίσουν στο Σάο Πάολο, όπου και το ταξίδι του μεγάλου θρύλου του ποδοσφαίρου έμελλε να ξεκινήσει. Στις 8 Αυγούστου του 1956 ο Πελέ ξεκίνησε να παίζει μπάλα στην θέση του επιθετικού με την φανέλα της Σάντος, της ομάδας που δεν αποχωρίστηκε ποτέ μέχρι το τέλος της καριέρας του.
Η ποδοσφαιρική αντίληψη και οι τρομερές αγωνιστικές επιδόσεις του ήδη από την νεαρή ηλικία των 16 ετών, έκανε τον λαό της Βραζιλίας να χαίρεται για το τεράστιο ταλέντο που διέθετε η χώρα τους στα χέρια της. Η έφεσή του στο σκοράρισμα, το ένστικτό του να βρίσκεται μπροστά στις επιθέσεις μετατρέποντάς τες σε γκολ, η ντρίμπλα του, τα τρομερά ποσοστά επιτυχίας στην διεκδίκηση της μπάλας ακόμα και η φυσική του σωματοδομή ήταν αξιοζήλευτα και αξιομνημόνευτα.
Στατιστικά και τίτλοι του Πελέ
Αν αυτά ακούγονται για κάποιους υπερβολικές κολακείες, τότε ας ρίξουμε μια ματιά σε αυτά που κατάφερε κατά την διάρκεια της ποδοσφαιρικής του καριέρας. O Πελέ δεν άργησε να δείξει την αξία του και έτσι ένα χρόνο μετά την άφιξή του στο Σάο Πάολο δηλαδή το 1957, υπογράφει επαγγελματικό συμβόλαιο με την Σάντος. Μόλις στα 17 του ο «Rei» – στα πορτογαλικά σημαίνει βασιλιάς- κατακτά το βραβείο του πρώτου σκόρερ του Βραζιλιάνικου πρωταθλήματος σημειώνοντας 36 γκολ και 14 ασίστ.
Ένα χρόνο αργότερα κατακτά και πάλι τον τίτλο του πρώτου σκόρερ, σημειώνοντας αυτή την φορά 58 γκολ σε 38 αγώνες! Την ίδια περίοδο, ο Πελέ γίνεται ένας από τους πρωταγωνιστές για την κατάκτηση του μουντιάλ του 1958. Η εθνική Βραζιλίας συνέτριψε στον τελικό την εθνική Σουηδίας με 5-2, με τον ίδιο να πετυχαίνει το 5ο γκολ για την «Σελεσάο». Η παράνοια που διέπει την περίοδο εκείνη, την κοινωνία της Βραζιλίας για το φαινόμενο που ακούει στο παρατσούκλι «Πελέ» ξεφεύγει από τα όρια της χώρας.
Ο Πελέ κερδίζει τον σεβασμό ακόμη και των αντιπάλων. Ένα παιδί που βρίσκεται στα 17-18 του μοιάζει ασταμάτητο σκοράροντας «κατά ριπάς». Όσο περνούν οι αγωνιστικές, ο Βραζιλιάνος επιθετικός ξεδιπλώνει ακόμη πιο πολύ το ταλέντο του κάνοντας αυτούς που τον παρακολουθούν να παραμιλάνε. Ωστόσο όπως σε κάθε επιτυχημένο άτομο που φαντάζει αδύνατο να τον φτάσει κάποιος, έτσι και στην περίπτωση του Πελέ δεν άργησαν να φανούν οι πρώτοι αμφισβητούντες των δυνατοτήτων του.
Το ενδιαφέρον μεγάλων ευρωπαϊκών ομάδων και η μεταγραφή που δεν έγινε!
Χρέος του είναι -πέρα από την συμβολή του στην Εθνική Βραζιλίας για να κατακτήσει το μουντιάλ- η Σάντος να πάρει το πρωτάθλημα. Ο Πελέ, έχει έτοιμη την απάντηση και την σεζόν 1960-61 η ομώνυμη ομάδα της πόλης του Σάο Πάολο κατακτά το τρίτο πρωτάθλημα στην ιστορία της. Όσο για το «μαύρο μαργαριτάρι» όπως τον αποκάλεσαν, κατακτά για ακόμη μια φορά τον τίτλο του πρώτου σκόρερ και οι φήμες για μεταγραφή στην Ευρώπη ολοένα και πιο πολύ «φουντώνουν».
Όσες προσπάθειες και να γίνονται για να μείνει στην Βραζιλία και την Σάντος, ο Πελέ θέλει να φύγει ώστε να δοκιμάσει την τύχη του σε άλλα πρωταθλήματα. Ήδη οι προτάσεις ευρωπαϊκών «μεγαθήριων» της Ευρώπης εκείνη την εποχή έχουν φτάσει στα γραφεία της βραζιλιάνικης ομάδας. Ρεάλ Μαδρίτης, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και Ίντερ κυνηγούν την υπογραφή του Πελέ, με την τελευταία να φτάνει σε μια τελική συμφωνία περιμένοντας να φορέσει την φανέλα τους.
Ωστόσο τα πράγματα δεν πάνε όπως περίμεναν οι δύο πλευρές. Οι οπαδοί της Σάντος πιέζουν το σωματείο της ομάδας για να μείνει ο Πελέ στον σύλλογο χρησιμοποιώντας διάφορα μέσα• από λεκτικές απειλές μέχρι σωματική βία και εμπρησμό. Σε μια προσπάθεια ελέγχου της έκρυθμης κατάστασης, ο τότε πρόεδρος της Βραζιλίας Ζάνιο Κουάντρος, ψηφίζει σχετικό νόμο που χαρακτηρίζει τον Πελέ ως “εθνικό θησαυρό” και έτσι η μεταγραφή του σε κάποια άλλη ομάδα εκτός της Βραζιλίας δεν θα γίνει ποτέ εφικτή.
Το “legacy” του Πελέ συνεχίζει να μεγαλώνει…
Παρά τις περίεργες εξωαγωνιστικές καταστάσεις που δημιουργούνται γύρω από τον Βραζιλιάνο μάγο, ο Πελέ συνεχίζει να σκοράρει και να γεμίζει την τροπαιοθήκη του. Η σεζόν 1961-62 ήταν μία από τις πιο επιτυχημένες της καριέρας του. Κατέκτησε για δεύτερη συνεχόμενη φορά το πρωτάθλημα Βραζιλίας με την Σάντος, ενώ σημείωσε 46 γκολ σε 26 αγώνες μεγαλώνοντας ακόμη πιο πολύ την συζήτηση για το όνομά του.
Το αποκορύφωμα στην φανταστική αυτή χρονιά αποτελεί το γεγονός ότι πήρε το δεύτερο (και συνεχόμενο μάλιστα) παγκόσμιο κύπελλο με την «Σελεσάο» εναντίον της Τσεχίας με 3-1 στον τελικό του 1962. Ο Πελέ φαντάζει ένας ζωντανός μύθος, δεν υπάρχει καν προς το παρόν ένας παίχτης ούτε εγχώρια, ούτε στην ίδια ήπειρο, ούτε σε κάποια άλλη ήπειρο που μπορεί να τον φτάσει. Θα μπορούσαν να γραφτούν αμέτρητες σελίδες για την επιρροή που είχε τόσο στο άθλημα όσο και σε άλλους τομείς της κοινωνίας.
Χάρη σε αυτόν -όπως μεταδίδουν εγχώριες εφημερίδες της εποχής- η Βραζιλία υπολογίζεται ως μια αξιόλογη οικονομική και εμπορική δύναμη στον παγκόσμιο χάρτη. Οι γενιές που μεγαλώνουν βλέποντάς τον να διαλύει κάθε ρεκόρ φαντάζουν ευλογημένες, με τον ίδιο να διευρύνει συνεχώς τους τίτλους του. Σε όλη την καριέρα του, στο «έπος» των 18 ετών ο Πελέ κατάφερε να σηκώσει με την φανέλα της Σάντος 6 εγχώρια πρωταθλήματα, 2 «Κόπα Λιμπερταδόρες», 2 διηπειρωτικά και με την εθνική Βραζιλίας τρία μουντιάλ, το 1958, το 1962 και το 1970. Επιπλέον κέρδισε 6 φορές το βραβείο του πρώτου σκόρερ για το πρωτάθλημα Βραζιλίας.
Τι είπαν οι υπόλοιποι… «μεγάλοι» για τον Πελέ!
To μεγαλείο του Πελέ αναγνωρίστηκε όχι μόνο μετά τον θάνατό του αλλά και κατά την διάρκεια της ζωής του. Κατάφερε να επισκιάσει την δόξα και την ποιότητα άλλων παιχταράδων της εποχής του, όπως του Εουσέμπιο και του Γκαρίντσα. Δεν είναι μυστικό ότι έχαιρε του σεβασμού και της εκτίμησης των μεταγενέστερων κορυφαίων ποδοσφαιριστών όπως του Κρόιφ, του Μαραντόνα, του Μπεστ και πολλών άλλων. Τα κολακευτικά τους λόγια που εξυμνούν τον «one of a kind» Πελέ είναι αμέτρητα. Ενδεικτικά αξίζει να αναφέρουμε μερικά.
Ο τεράστιος Μαραντόνα σε σχετική του δήλωση είχε αναφέρει τα εξής: «Όχι, όχι, ο Μαραντόνα είναι ο Μαραντόνα, ο Πελέ ήταν ο κορυφαίος, είμαι απλά ένας κανονικός παίκτης… Δεν προσπαθώ να μιμηθώ τον Πελέ, όλοι ξέρουν ότι ήταν ο καλύτερος όλων των εποχών». Ο αείμνηστος Γιόχαν Κρόιφ είχε δηλώσει πώς «ο Πελέ ήταν ο μόνος ποδοσφαιριστής που είχε ξεπεράσει τα όρια της λογικής».
Look at the respect Diego had for Pélé.
Always compared, but they always loved and respected each other immensely. Despite Maradona’s unbelievable personality, he was always so humble when talking about /around Pélé. pic.twitter.com/RguIZaC59b
— EiF (@EiFSoccer) December 29, 2022
Ο Σερ Μπόμπι Τσάρλτον, αυτή η ηγετική φυσιογνωμία για την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, είχε πει ότι «ένιωθε πως το ποδόσφαιρο ήταν κάτι που εφευρέθηκε για αυτό τον μαγικό παίκτη». Ο θρυλικός αμυντικός Μπόμπι Μουρ χαρακτήρισε τον Πελέ ως τον «πιο ολοκληρωμένο ποδοσφαιριστή που είχε δει ποτέ του», ενώ ο τρεις φορές κάτοχος της χρυσής μπάλας Μισέλ Πλατινί υποστήριζε πως «υπάρχουν δύο ειδών Πελέ: ο Πελέ σαν άνθρωπος και ο Πελέ σαν ποδοσφαιριστής και το να παίζεις με τον παίχτη Πελέ είναι σαν να παίζεις με τον θεό».
Από τους παίχτες της εποχής μας, ο Ρονάλντο “το φαινόμενο” τον αποχαιρέτησε μέσω μιας δημοσίευσής του στο ίνσταγκραμ λέγοντάς τον «παίχτη πρότυπο για τον ίδιο, με τις μοναδικές του κινήσεις μέσα στο γήπεδο». Ο μάγος της μπάλας Ροναλντίνιο όπως και ο Κριστιάνο Ρονάλντο τον χαρακτήρισαν βασιλιά του ποδοσφαίρου. Ο Κυλιάν Εμπαπέ, υποκλίθηκε στο μεγαλείο του ομολογώντας πώς η κληρονομιά του στο ποδόσφαιρο δεν θα ξεχαστεί ποτέ, ενώ ο Έρλινγκ Χάαλαντ δήλωσε σε σχετική του δημοσίευση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ότι «αυτά που έκαναν οι παίκτες που βλέπουμε, ο Πελέ τα έκανε πρώτος».
Αντί επιλόγου
Η γενική παραδοχή όλης της «αφρόκρεμας» του ποδοσφαίρου για το αστείρευτο ταλέντο του Πελέ, συνιστά απόδειξη των τρομερών ικανοτήτων του. Τα 767 γκολ του σε 831 αγώνες (χωρίς να προσμετρώνται τα γκολ σε φιλικά παιχνίδια ή σε ανεπίσημες διοργανώσεις), δείχνει την τελειότητά του και την ιδέα για το τί σημαίνει ολοκληρωμένος επιθετικός. Άλλωστε δεν έχει άδικο, ο Χαάλαντ όταν είπε ότι ο Πελέ έκανε πρώτος αυτά που βλέπουμε από τους υπόλοιπους. Καθώς ο Πελέ, έδωσε πρόσωπο στο ποδόσφαιρο, ταυτίστηκε με το άθλημα.
«Ναι αλλά ο Πελέ δεν έπαιξε Ευρώπη για να δείξει την αξία του στα κορυφαία πρωταθλήματα», ή «ο Πελέ έπαιξε απέναντι σε ομάδες με ανύπαρκτες άμυνες» είναι μερικά από τα “επιχειρήματα” των επικριτών του μέχρι και σήμερα. Η απάντηση του Πελέ είναι οι φουρνιές παικταράδων που μεγάλωσαν έχοντας πρότυπο αυτόν. Είναι η γεμάτη τροπαιοθήκη και τα ακατόρθωτα ατομικά στατιστικά του, ό,τι δηλαδή αρμόζει σε έναν βασιλιά και κυρίως η ποδοσφαιρική κληρονομιά του, που θα μνημονεύεται για αρκετές γενιές ακόμα!
